Sosyal Güvenlik Sistemimiz, 1 Ekim 2008 tarihinde çıkarılmış olan 5510 Sayılı Kanun kapsamında düzenleniyor. Ancak bu tarihten önce de var olan farklı sosyal güvenlik kanunları bulunuyor. Dolayısıyla 2008 tarihinden önce sigortalı olarak çalışmaya başlayanlar, emekli olanlar farklı haklara sahip. 2008 sonrası “itibari Hizmet Süresi” adıyla kanunda yer alan hak, “yıpranma payı” olarak da biliniyor.

Yapı Kredi Müşterilerinin Dikkatine! Evinize Su, Elektrik, Doğalgaz Faturası Geliyorsa Hemen 150 TL Alabilirsiniz Yapı Kredi Müşterilerinin Dikkatine! Evinize Su, Elektrik, Doğalgaz Faturası Geliyorsa Hemen 150 TL Alabilirsiniz

Yıpranma payı ya da ek prim verilen meslek dalları, fiziksel ve psikolojik olarak, diğer işlerden daha ağır koşullara sahiptir. Faaliyeti sırasında meslek mensubunun fiziksel ve psikolojik olarak diğer işlere göre daha fazla olumsuz etkilenmesi, yıpranma payı adı altında sigortalılık süresine yansıyor. Bu durum diğer sigortalılara göre ödenmesi gereken prim gün sayısının da daha erken dolmasını sağlıyor.

Mesleklere Göre Yıpranma Payları

Farklı meslekler, farklı yıpranma paylarına sahip. Yıpranma payının hesabı, mesleğin taşıdığı zorlu özelliklere değişiyor. Ancak genel olarak 12 ay olan bir yıl 15 ay olarak kabul ediliyor. Listemizde hangi mesleğe ne kadar yıpranma payı hakkı tanındığını inceleyebilirsiniz.Asit üretiminde çalışan kişiler, 90 ile 180 gün arasında değişen yıpranma paylarına sahipler:

  • Radyoaktif (doğal ve yapay radyoaktif), radyoiyonizan maddelerle veya bütün diğer korpüsküler emanasyon kaynakları kullanılan ve bunları kullanan kişiler, yılda 90 gün yıpranma payı hakkına sahip.
  • Alüminyum fabrikalarında çalışan kişiler, 60 gün yıpranma payı hakkına sahip.
  • Yer altında madenlerde çalışan kişiler 180 gün yıpranma payı hakkına sahip.
  • Kurşun ve arsenik kullanılan işlerde çalışan kişiler 60 ile 90 gün arasında değişen yıpranma payı hakkına sahip.
  • Cam fabrika ve atölyelerinde çalışan kişiler 60 gün yıpranma payı hakkına sahip.
  • Cıva üretimi yapan ve cıva kullanılan işlerde çalışan kişiler 90 gün yıpranma payı hakkına sahip.
  • Çimento fabrikalarında çalışan kişiler 60 gün yıpranma payı hakkına sahip.
  • Kok fabrikaları ve termik santrallerde çalışan kişilerde 60 gün yıpranma payı hakkına sahip.
  • Su altında veya su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işlerde çalışan kişiler 60 gün yıpranma payı hakkına sahip.
  • Türk Silahlı Kuvvetleri’nde Subay, yedek subay, astsubay, uzman jandarma, uzman erbaşlar ve sözleşmeli erbaş ve erlerin tamamı her yıl 90 gün yıpranma payı hakkına sahipler.
  • Emniyet güçleri ve MİT mensupları da yılda 90 gün yıpranma payı hakkına sahip diğer bir meslek grubunu oluşturuyor.
  • İtfaiye ya da yangın söndürme işlerinde çalışan kişiler yılda 60 gün yıpranma payı hakkına sahiptir.
  • Basın Kartı Yönetmeliği’ne göre çalışmakta olan gazeteciler 90 gün yıpranma payı hakkına sahip.
  • TRT’de Basın Kartı Yönetmeliği’ne göre çalışan kişiler 90 gün yıpranma payı hakkına sahip.
  • Türkiye Büyük Millet Meclisi Yasama organı üyeleri ile dışarıdan atanan bakanlar 90 gün fiili hizmet zammı hakkına sahip.